- Günaydın arkadaşlar! Bugün haftanın son günü, yârın tâtil, bakıyorum neşelisiniz!
- Nasıl neşeli olalım Hocam! Papül, püstül, vezikül, bül, skar, eskar, ekskoryasyon, eksfolyasyon birbirine karışmış vaziyette! Anvale olmamıza çok az kaldı!
- Yok canııım, korkacak bir şey yok! Bunları tekrar ede ede iyice zihinlerinize yerleştireceğiz. Ne demişler?
- Kim ne demiş Hocam?
- Osmanlı atalarımız, “Et tekrârü müstahsen, velev kâne yüz seksen” demişler!
- Buyur Hocam!!
- “Yüz seksen kere bile olsa, tekrar güzeldir” demek oluyor. Tekrar, bilgiyi pekiştirir, iyice yerleşmesini sağlar. Hadi, dördüncü odamızdan vizitimize başlayalım!
- Günaydın Osman Bey, hayırlı sabahlar!
- Hayırlı sabahlar Hocam!
- Ağrılar sizi rahatsız etti mi bu gece?
- Düne göre yarı yarıya azaldı Hocam! Ellerinize sağlık!
- Mikâil Bey’in ve hemşire hanımların ellerine sağlık! Mikâilciğim, hastamız hakkında kısa bilgi alabilir miyiz?
- Osman Bey 67 yaşında, emekli, zona’sı var. Brivudin ve amitriptilin tedâvisi alıyor, tedâviye iyi cevap verdi Hocam!
- Teşekkür ederim! Antiviral tedâvisini iki haftaya, antidepresan tedâvisini de üç aya tamamlayalım.
- Bâşüstüne Hocam!
- Arkadaşlar! Bu hafta boyunca dört hastalık gördük! İsmâil arkadaşımız bunları bize hatırlatabilir mi acabâ?
- Psöriyâzis, kronik ürtiker, liken plânus ve zona Hocam!
- Âferin! Bu hastalıklara niçin bu isimler verilmiş, hiç merâk ettiniz mi?
- Etmemiz gerekir mi Hocam?
- Tabii ki gerekir! “Merak ilmin yarısıdır” denmiştir!
- Kim demiş Hocam?
- Lâ edrî!
- Buyur Hocam!!
- Anonim! Anonim! Yâni söyleyeni tam olarak bilinmiyor!
- Peki! “Psöriyâzis”e halk arasında ne dendiğini biliyor muyuz Zeynep Hanım?
- “Sedef hastalığı” dendiğini biliyorum Hocam!
- Âferin! Peki “sedef”in ne olduğunu biliyor musunuz Doktor Hanım?
- Bizim Gâziantep’te sedefçiler çarşısı var. Bir çeşit süsleme sanatı olduğunu düşünüyorum Hocam!
- Bir âferin daha! Ama ben bu sanatta kullanılan malzemeyi kasdetmiştim.
- Tam olarak bilmiyorum Hocam!
- Deniz canlılarının parlak-beyaz kabuklarına “sedef” denir arkadaşlar. Bu hastalıkta oluşan kepekler, parlak-beyaz renkleri ve kolay ufalanmaları açısından sedefe benzediğinden, hastalığa bu ad verilmiştir. Latince’de “psora”, kepek veyâ kabuk anlamına geliyor arkadaşlar. Pekî Nevzat Bey, bu hastalığın kepekleri niye bu kadar fazla ve niçin bu kadar kolay dökülüyor?
- Turn-over’daki hızlanma keratin yığılmasına, parakeratoz ise kolay dökülmeye sebep oluyor Hocam!
- Dededen kalma kocaman bir âferini hakettin Doktor Bey, âferin!
- Teşekkür ederim Hocam!
- Pekî arkadaşlar! İkinci sırada kronik ürtiker vardı değil mi?
- Evet Hocam!
- Dursun Bey bize “kronik” kelimesini açıklayabilir mi acabâ?
- Uzun süren demek Hocam!
- Ne kadar uzun?
- Aylarca, yıllarca!
- Anlam olarak doğru ama, teknik olarak genellikle “altı haftadan daha uzun süren” anlamına geliyor arkadaşlar! Pekî Bülent Bey! “Ürtiker”e halk arasında ne dendiği konusunda bizi aydınlatabilir misiniz?
- Kurdeşen dendiğini biliyorum Hocam!
- Âferin! Başka?
- Bizim oralarda “dabaz” denir Hocam!
- Âferin Mehmet Bey! Başka?
- İç Anadolu’da “parpı” da derler Hocam!
- Âferin Nâlan Hanım! “Ürtiker” ne demek oluyor acabâ Şemsettin Bey?
- Kaşıntılı bir cilt hastalığı Hocam!
- Doğru, ama kelime anlamını sormuştum!
- Çıkaramadım Hocam!
- “Ürtika”, ısırgan otu demektir arkadaşlar! “Ürtiker” ise, ısırgan otunun deriye değmesiyle oluşan kabartılara benzeyen hastalık anlamına geliyor. Kolay aklınızda kalsın diye, ürtikeri “dört K” kısaltması ile özetlemeye çalışırız. Mücâhit Bey bize bunları hatırlatabilir mi acabâ?
- Kızarır, Kabarır, Kaşınır, Kaybolur, Hocam!
- Âferin Doktor Bey! Gördüğünüz gibi bir haftada epeyce mâlumat sâhibi olmuşsunuz. Sıra geldi “liken plânus”aa! Lise’de biyoloji’si en iyi olanınız kimdi?
- Ben biyoloji’yi çok severdim Hocam!
- Öyleyse “liken” konusunda bizi aydınlatabilirsiniz Âhu Hanım!
- Kara yosunları ile alg’lerin simbiyotik birlikteliğine liken denir Hocam!
- Âferin Doktor Hanım! Tabiat’ta nerelerde görebiliriz?
- Büyük taş veya kayaların üzerlerinde, ağaç gövdelerinde; canlı iken yeşil ve kadifemsi, ölüp kuruyunca ise değişik renkli yamalar hâlinde görülürler Hocam!
- Âferin! “Yama” kelimesi tam yerini buldu! Deride yama şeklinde lezyonlar yapan bir grup hastalık, bu benzetme sonucunda “liken” olarak adlandırılmıştır. Örnek verebilir miyiz İsmâil Bey?
- Liken plânus, pitriyâzis likenoides, likenoid, likenifikasyon…
- Âferin! Pekî “plânus”a ne diyorsunuz?
- İngilizce Tıp öğrencisiyiz Hocam, “plane”nin düz anlamına geldiğini bilemezsek ayıp olur!
- Âferin! Arkadaşlar, önümüzdeki hafta üçüncü “cemre” havaya düşüyor! Bir öğle arası birlikte Kayısı Bahçesi’ne çıkacağız, “ferfene” yapacağız, “çiğdem” ve “navruz” toplayacağız, “liken”leri göreceğiz, bâdem yiyeceğiz!
- “Liken”den çıktık, nerelere geldik Hocam! Cemre, ferfene, çiğdem, navruz???
- Sabırla koruk helva olur demiştik arkadaşlar! Sabredin, Pazartesi de bunları konuşuruz! Son olarak “zona”yı da çözümleyip bugünkü vizitimizi bitirelim. Zona”yı da bize Zeynep Hanım açıklasın!
- Ağrılı bir hastalık olduğunu hastamıza sorduğunuz sorudan anlamıştık Hocam!
- Âferin! Ama ben kelime anlamını öğrenmek istemiştim!
- Hatırlayamadım Hocam!
- “Zon” desem!
- Bölge demek Hocam!
- Âferin! Zona, bir bölgeyi, bir dermatomu tutan anlamına geliyor arkadaşlar! Hastamızın dosyasına bakarsanız, zona’nın arkasında bir de “zoster” eki olduğunu görürsünüz. O ne demek acaba?
- Bilemedik Hocam!
- “Kuşak şeklinde, kemer şeklinde” demek arkadaşlar! Hastalık “Herpes Zoster” adıyla da bilinir! Karşımıza bir de “herpes” çıktı, ne diyeceksiniz?
- Bir şey diyemeyeceğiz Hocam!
- “Herpes”; “grup yapmış”, “gruplar hâlinde” anlamına geliyor arkadaşlar! Gördüğünüz gibi, hastalığın adından hareketle önemli özelliklerini de bilir hâle geliyoruz. Kelimeler ve anlamları üzerinde bu kadar ısrarla durmamın sebebini umarım anlamışsınızdır.
- Anladık Hocam!
- Pazartesi görüşmek üzere iyi günler ve iyi tâtiller arkadaşlar!
- Size de Hocam!
Beşinci Vizit: Giriş’in sonu
Yayımlanmış
Prof. Dr. Mustafa Şenol 