Ondokuzuncu Vizit: İnsan Bu, Kuş Misali!

Günaydın arkadaşlar, nasılsınız bakalım!
İyiyiz demeyi çok isterdik Hocam!
Hayrola!
Yârınki sınavın stresi şimdiden başladı Hocam!
Dünyâ imtihan dünyâsıdır arkadaşlar! Bu kadar büyütmeyin!
Evet Mikâilciğim, bugün ne yapıyoruz?
Zuhûrâta tâbî olup son odadan başlayalım Hocam!
Âferin, işi kapmaya başladın! Hadi bakalım!
Hayırlı sabahlar Ahmet Bey, geçmiş olsun!
Sağolun Hocam!
Nasılsınız bu sabah?
İyiyiz diyelim iyi olalım inşallah, ama akıntı devam ediyor Hocam!
Mikâil Bey!
Ahmet Bey, 68 yaşında emekli öğretmen, diyabetik ayak sebebiyle misâfirimiz. Yara bakımı yapıyoruz, şekerini kontrol etmeye çalışıyoruz, klinik cevap biraz yavaş gidiyor Hocam!
Teşekkürler Mikâil Bey! Sabır-helva ilişkisini tekrar hatırlamamız gerekiyor arkadaşlar! Nörotrofik ülserlerin tedâvisi oldukça müşküldür, sabıra ve zamâna ihtiyaç var! Debridman yaptık mı Mikâilciğim?
Zaman zaman biz, bâzen de plastik cerrâhî tarafından debridman yapılıyor Hocam!
Ellerinize sağlık! Ahmet Bey, özellikle şeker konusuna dikkat etmemiz gerekiyor, yavaş da olsa düzeldiğinizi zamanla göreceksiniz!
İnşallah Hocam!
Evet arkadaşlar, nörotrofik ülsere yol açan başka hangi hastalıkları biliyorsunuz?
En başta lepra var Hocam!
Âferin Âhu Hanım! Şükür ki artık eradikasyon aşamasında bir hastalık! Başka?
Kronik alkolizm, siringomiyeli gibi bâzı nörolojik hastalıklar!
Âferin! Lepra’nın diğer adlarını söyleyebilir misiniz Zeynep Hanım?
Cüzzam diye biliyorum Hocam!
Doğru! Ayrıca Osmanlı Dönemi’nde “Miskin Hastalığı” olarak ta adlandırılmıştır. Avrupa’da lepra hastalarının adalarda açlık ve ölüme terk edildiği dönemlerde atalarımız bu hastalar için “Miskinler Tekkesi” denen bir nevî sanatoryumlar inşâ etmişlerdir. Böylelikle hem hastaların bakım ve tedâvileri sağlanmış, hem de toplum hastalıktan korunmaya çalışılmıştır.
“İnsanoğlu kuş misâli” deyiminin hikâyesini biliyor musunuz arkadaşlar!
Gâlibâ sizden dinleyeceğiz Hocam!
Vakti zamânında, miskinler tekkesinin bir odasında iki miskin yaşarmış. Yıllarca, birisi pencere kenarında, diğeri duvar dibinde oturmuş. Günün birinde, köşede oturan, pencere kenarında oturana:
“Birâder, yıllardan beri sen orada ben burada, canımız sıkıldı! Tebdîl-i mekanda ferahlık vardır derler! Gel seninle bir yer değiştirelim!” demiş.
“Hay hay birâder! Hadi başlayalım!” demiş öteki miskin.
Harekete geçmişler! Santim santim, milim milim, tam bir sene sonra köşedeki pencere kenarına, pencere kenarındaki de köşeye yerleşmiş. Pencere kenarının yeni sâkini:
“İnsan bu, kuş misâli derlerdi de inanmazdım arkadaş! Geçen sene nerdeydiik, bu sene nerdeyiz!” diye hayretini ifâde etmiş. İşte o günden sonra “İnsanoğlu kuş misâli” deyimi, hayret edilecek hızdaki yer değişikliklerini tanımlamak üzere dilimize yerleşmiş!
Miskinler tekkesi demişken! Ülkemizde ilk inşa edilen tıp eğitim kurumu ve hastane hangisidir Nâlan Hanım!
Hatırlayamadım Hocam!
Anadolu Selçukluları döneminde I. Gıyâseddin Keyhüsrev tarafından, 1206 yılında, kız kardeşi adına, Kayseri’de yaptırılmıştır!
Gevher Nesîbe Sultan Dârüşşifası Hocam!
Âferin Zeynep Hanım!
Yapılış hikâyesini kim anlatacak?
Gâlibâ gene sizden dinleyeceğiz Hocam!
Sultan II. Kılıçarslan’ın kızı Gevher Nesîbe Hâtun, gönlünü bir sipâhi beyine kaptırır. Ama ağabeyi bu işe pek sıcak bakmaz ve sipâhi beyini savaşa gönderir. Savaştan yaralı olarak dönen genç kumandan, bir süre sonra vefât eder. Bu işe çok üzülen Sultan, ince hastalığa yakalanır.
İnce hastalık nedir Âhu Hanım?
Verem diye biliyorum Hocam!
Âferin! Kardeşinin hastalığına çok üzülen ağabeyi, pişmanlık içinde son arzusunu sorar. O da: “Ağabeyciğim, bir hastâne yaptır ki, sevdiğimin ve benim durumumda olan hastalar buradan şifâ bulsunlar” der. İşte Anadolu’nun ilk tıp fakültesi ve hastânesi bu vasiyet üzerine yapılmıştır arkadaşlar! Bir vefâ örneği olarak, Kayseri’deki tıp fakültemize bu değerli hanımefendinin adı verilmiştir. Bendeniz de Gevher Nesîbe Tıp Fakültesi mêzunu olmaktan gurur duyuyorum!
Benzer şekilde, Cumhuriyet öncesi dönemde yapılan ve “dârüşşifâ, dârüssıhha, dârülâfiye, dârünahha, şifâhâne, tımarhâne, bîmarhâne, bîmâristan ve mâristan gibi adlarla anılan sağlık kuruluşlarını sayarak ecdâda bir vefâ da biz gösterelim Mehmet Bey! Önce Selçuklu eserleri!
Hocam bizim saymamız oldukça zor ve yetersiz olacağından sizden ricâ ediyoruz!
Peki, iş gene başa düştü! Sivas; İzzeddin Keykâvus Dârüşşifâsı, Konya; Alaaddin Keykûbad Dârüşşifâsı, Amasya; Anber bin Abdullah Dârüşşifâsı, Kastamonu; Ali Pervane Dârüşşifâsı, Tokat; Munieddin Pervâne Dârüşşifâsı, Çankırı; Atabey Ferruh Dârüşşifâsı, Divriği; Tûran Melik Dârüşşifâsı, Aksaray, Akşehir, Erzurum ve Erzincan dârüşşifâları…
Osmanlı dönemi: Bursa; Yıldırım Dârüşşifâsı, Edirne; II. Bayezid Dârüşşifâsı, Edirne Cüzzamhânesi, Selânik Dârüşşifâsı, Budapeşte Dârüşşifâsı, Belgrad Dârüşşifâsı, Manisa; Hafsa Sultan Bîmarhânesi, İstanbul; Fatih Dârüşşifâsı, Bayezid Dârüşşifâsı, Süleymâniye Dârüşşifâsı, Haseki (Hürrem Sultan) Dârüşşifâsı, Üsküdar Toptaşı Atik Vâlide Bîmarhânesi, Sultanahmet Dârüşşifâsı, Gurebâ Hastânesi…
Son olarak hemşehrimiz Arapgirli Yusuf Kâmil Paşa’nın, eşi adına yaptırdığı hastâneden bahsederek konuyu tamamlayalım Zeynep Hanım!
Ben Antepliyim Hocam! Bu soruya Malatyalılar cevap vermeli!
Bülent Bey?
Bir hanımın adına yaptırıldığına göre hanımların cevap vermesi daha uygundur Hocam!
Top çeviriyorsunuz, ama gol yok! İş gene bize düştü! Zeynep Kâmil Hastânesi arkadaşlar, Zeynep Kâmil Hastânesi! Zeynep Hanım’ın bu soruyu bilmesini beklerdim!
Afedersiniz Hocam!
Yârın sınavda görüşmek üzere iyi günler arkadaşlar!
İyi günler Hocam!

Onsekizinci Vizit: Kehle-i İkbal

Günaydın arkadaşlar, nasılsınız bakalım bu güzel bahar sabâhında?
İyiyiz Hocam, teşekkürler!
Bugün zuhûrâta tâbî olalım mı Mikâilciğim!
Olalım da neye tâbî olacağımızı pek anlamadım Hocam!
Olayları tabîi seyrine, akışına bırakmak demek oluyor arkadaşlar! Bugün, üçüncü odadan, pencere kenârındaki hastadan başlayalım!
Buyurun Hocam!
Günaydın Sâliha Hanım, nasılsınız bakalım?
Allah râzı olsun Hocam, iyiyim de 2 gündür ensemde bir kaşıntı var!
Mikâilciğim, kısa bir özet lütfen!
Sâliha Hanım, 59 yaşında ev hanımı, morbiliform ilaç reaksiyonu sebebiyle yatırmıştık, o açıdan epeyce düzeldi. Saçlı deride de pediküloz tespit ettik, onu tedâvi ediyoruz Hocam!
Teşekkürler Mikâil Bey! Döküntüye sebep olan ilacı biliyor muyuz?
Ampisilin-sulbaktam Hocam!
Geçmiş olsun Sâliha Hanım, çok şükür önemli bir sıkıntımız yokmuş! Size bir ilaç allerji yapmış! Doktor bey size dokunan ilaçları bir kağıda yazıp verecek. Bunu cüzdanınıza koyun, bundan sonra doktora gittiğinizde o listeyi doktora gösterin ki, size bir daha o ilaçlar verilmesin! Ensenizdeki kaşıntı da sirkeden ileri geliyormuş, başınıza bir ilaç uygulanmış, o kaşıntı da inşallah geçecek! Yalnız, evde ensesi kaşınan başka biri varsa, aynı ilacı onun da kullanması lazım!
Büyük maymun veyâ büyük taklitçi nedir arkadaşlar?
Sifiliz için bu benzetmenin yapıldığını duymuştum Hocam!
Âferin Şemsettin Bey! Hastalığın yaygın olduğu zamanlarda, sifilizin her türlü döküntüye yol açabileceğini ifâde eden bir benzetmedir. Zamanla sifiliz azalınca, bu tahta kollajen doku hastalıkları oturdu. Onlar da bu tanımlamayı, günümüzde ilaçlara kaptırmış durumdalar!
Biraz açar mısınız Hocam?
Toplum olarak, o kadar bilinçsiz ve harc-ı âlem ilaç kullanıyoruz ki! İlaçlar her türlü döküntüye ve deri hastalığına yol açıyor, ayrıca daha önce hiç rastlamadığımız tarzda döküntüler görüyoruz arkadaşlar!
Özet olarak; ilaç kullanımına dikkat edelim, hastalıkların sebeplerini araştırırken listeye ilaçları da dâhil edelim diyorum!
Evet arkadaşlar! Pedikül yumurtasına niye sirke demişler?
Siz bilirsiniz Hocam!
Annelerimizin kurduğu sirkelerin üzerinde bir süre sonra küçük sinekler oluşur. Bunlar genetik bilimine en çok hizmet eden ve bilimsel adı “drozofila” olan canlılardır. Pedikül yumurtaları, bu sineklerin yumurtalarına benzetilerek, sirke yumurtası anlamına gelmek üzere “sirke” olarak adlandırılmış arkadaşlar!
Pekî, size bir soru daha! Bitlenmek mi iyidir pirelenmek mi Nâlan Hanım?
Herhalde pirelenmek daha iyidir Hocam!
Tavşana sormuşlar: İnişi mi seversin, yokuşu mu? Sence ne demiş olabilir?
İnişi severim demiştir Hocam!
Bilemedin! “Allah’ın düzüne ne oldu” demiş!
Yani “pirelenmek” cevabı yanlış mı oldu Hocam!
Öyle oldu! Doğru cevap, “duruma göre değişir Hocam” olacaktı!
Anlayamadık Hocam!
Anlatayım! Her iki dünyâ savaşında da, uzun süre yıkanma fırsatı bulamayan askerlerimiz bitlendi arkadaşlar! Ama, yiğitliğe de halel getirmemek gerekiyor! Dediler ki: “Pire itte, bit yiğitte” bulunur! Bu durumda, bitlenmek iyi bir şey oluyor!
Pirelenmenin iyi olduğu durum hangisi Hocam?
İdris Temel’in başında bit görmüş:
Ula Temel, kafanda bit gördüm!
Bit değul, piredur!
Ula pireler çift çift gezerler, senunki tek gezeyi!
Bekaridur!
Ula pireler zıp zıp zıplarlar, senunkinde hiç hareket, bereket yok!
Topalidur!
Ula pireler siyah olur, senunki bembeyaz!
İhtiyâridur!
Gördüğünüz gibi bu durumda da pirelenmek iyi bir şey oldu!
Pekî arkadaşlar! Bitlerin insanlık târihindeki rolleri konusuna ne diyeceksiniz?
Mini minnacık canlılar Hocam, târihi rolleri ne olabilir ki!
Sebep oldukları tifüs sebebiyle, milyonlarca insanın, özelikle de askerlerin ölümüne ve büyük yıkımlara yol açmalarına ne dersiniz?
Allah korusun deriz Hocam!
Amin! Napolyon’u Moskova kapılarından ne döndürmüştür?
Tifüs döndürmüştür herhalde Hocam!
Aynen öyle! Peki, kehle-i ikbal konusunda ne diyorsunuz Mücâhit Bey?
Buyur Hocam!!!
Muhteşem diziyi seyretmiyor musunuz?
Nerdee Hocam! İki gün sonra sınav, ders çalışmaktan değil dizi seyretmek, gözümüzü bile açamıyoruz!
Zamânın Diyarbakır Vâlisi Rüstem Paşa, başarılı kariyere sâhip, istikbâli parlak bir vezirdir. Onun ileride sadrazam olacağını tahmîn eden Hürrem Sultan, kızı Mihrimah Sultanı Rüstem Paşa’ya vermeyi kafasına koyar ve Sülüman’ın aklını da bu işe yatırır. Bunu duyan muarızları, Kânûnî’nin kulağına Paşa’nın cüzzamlı olduğunu fısıldarlar. Kafası karışan Kânûnî, hekimbaşını çağırır ve durumu aydınlatmasını ister. Hekimbaşı hemen bir adamını haberci kılığında Diyarbakır’a koşturur. Yemek sırasında Paşa’nın sakalında bir bitin dolaştığını gören haberci, müjdeli haberi hemen hekimbaşına ulaştırır. Hekimbaşı da, bu güzel haberi Pâdişâh’a iletir:
Müjde Haşmetlu Pâdişâhım! Paşa’nın sakalında kehle görülmekle cüzzamlı olmadığı anlaşılmıştır. Çünkü bu illeti taşıyanlara kehle yaklaşmaz!
Kehle nedir Hocam?
Bit evlâdım bit! Böylelikle Rüstem Paşa, önce dâmat ve daha sonra da vezîr-i âzam olur. Zamânın şâiri de “kehle-i ikbal” (iktidar yolunu açan bit) başlıklı şiiri ile târihe notunu şöylece düşer!
“Olıcak kişinin bahtı açık, tâlii yâr!
Kehlesi dahî anın, mahallinde işe yarar!”
Yânî Hocam!
Yânîsi: “Bir kişinin bahtı açık, tâlihi de yâr olursa, onun biti bile îcâbında işe yarar” oluyor arkadaşlar!
Bizim bitler kaşıntıdan başka bir işe yaramıyor Hocam!
“Derdin olup düşünmektense, bitlenip kaşınmak yeğdir” denmiştir!
Ben, “uyuz olup kaşınmak” diye biliyordum Hocam!
Haklısın Mikâilciğim, ama aynı kapıya çıkar!
Evet arkadaşlar, sözü uzattık, yârın görüşmek üzere iyi günler!
Size de Hocam!

Onyedinci Vizit: Sakınan Göze Çöp Batar

Günaydın arkadaşlar, hayırlı sabahlar!
Size de Hocam!
Bugün nelerden konuşalım Mikâilciğim?
Siz bilirsiniz Hocam!
Bir doktor arkadaşımızın babası yatıyordu, önce onu ziyâret edelim!
Hay hay Hocam, buyurun!
Hayırlı sabahlar Murtazâ Bey! Nasılsınız bakalım?
Allah râzı olsun Hocam, rahatım ve keyfim yerinde. Hastânemiz, ekmeksiz evden iyi! Zâten ciddî bir şikâyetim yoktu ama, bizim doktorun ısrârıyla yatırmıştınız.
Mikâil Bey, kısa bir özet yapalım lütfen!
Tabî Hocam! Murtazâ Bey 75 yaşında, emekli posta memuru. Bacaklarında mor renkli lekeler şikâyetiyle başvurmuştu. Yaptığımız biyopsi sonucu Kaposi sarkomu olduğu anlaşıldı. Sizin de belirttiğiniz gibi Dahiliye’den Dr. Haluk Bey’in babası. Genel bir malinite taraması için yatırmıştık, başka herhangi bir olumsuzluk tespit edemedik.
HİV bakıldı mı?
Negatif Hocam!
Kemik taraması yapıldı mı?
Normal Hocam!
Yani gereken bütün ihtimâmı gösterdik diyorsun!
Tabî Hocam, bütün hastalarımıza aynı özeni gösteririz, hele de hastamız bir doktor arkadaşımızın babasıysa!
Çok sakınan göze çok çöp batar denmiştir arkadaşlar!
Kim demiş Hocam?
Aklı erenler!
Niye demişler Hocam?
Anlatayım! Bağdat pâdişâhı kuyumcubaşını çağırtmış!
Bağdat mı kaldı ki pâdişâhı olsun Hocam?
Haklısınız! Hikâyemiz Bağdat’ın Bağdat olduğu zamanlarda geçiyor! Pâdişah:
Kuyumcubaşı, Sultan Hanım’ın doğum günü yaklaşıyor! Git, çarşıyı pazarı dolaş, dünyânın en değerli mücevherini bul getir, doğum gününde kendisine hediye edeyim, demiş.
“Bâşüstüne haşmetli pâdişâhım” diyen kuyumcubaşı, Bağdat çarşısını dolaşmış, sormuş, soruşturmuş, elinde portakal büyüklüğündeki bir elmas ile pâdişâhın huzûruna çıkmış.
Bu ne kuyumcubaşı?
Emrettiğiniz üzere, dünyânın en değerli mücevheri azametli pâdişâhım!
Oğlum, Hanım Sultan bunu ne yapacak? Yenilmez, içilmez! Bâri buna bir kulp taktır da, gerdanlık veya kolye niyetine boynuna taksın!
“Bâşüstüne Efendimiz” diyen kuyumcubaşı, Bağdat Çarşısı’nın en usta kuyumcusunun kapısını çalmış!
Selamünaleyküm Nûman Ustam!
Aleykümselâm kuyumcubaşım! Hayrola, hangi rüzgar attı sizi buralara?
Ustam, şu elmasa bir kulp takılacak, sebeb-i ziyâretim budur!
Elması alan ustanın elleri titremeye başlamış!
– Ben buna delik açamam kuyumcubaşı!
– Niye ustam?
– O kadar kıymetli ki, elim titrer, ufacık bir hatâ kırılmasına yol açar, bu da pâdişâhımızın hiç
hoşuna gitmez herhalde!
– Pekî ne yapacağız?
– Şam’da benim ustam Hâlit Usta var, bir de ona gösterseniz!
Kuyumcubaşı pürtelaş Şam yolunu tutmuş! Araya sora Hâlit Usta’yı bulmuş, merâmını anlatmış. Elması gören Hâlit Usta’nın da elleri titremeye başlamış ve:
Ben buna, değil delik açmak, elimi bile süremem! demiş.
Ne yapacağız ya?
Bu işi yapsa yapsa, Hindistan’daki ustaların ustası Gulam Ahmet Usta yapabilir, bir de ona gösterin!
Kuyumcubaşı süklüm püklüm geri dönmüş, durumu pâdişâha arzetmiş. Pâdişah küplere binmiş!
Sana 15 gün müsâde! Bu işi hallettin hallettin, yoksa kelleni alırım! demiş.
Kuyumcubaşı can havliyle Hindistan’ın yolunu tutmuş! Zahmetli bir yolculuktan sonra ustaların ustasını bulmuş, durumu anlatmış!
Aman ustam, ocağına düştüm, bu işi yapsan yapsan sen yaparmışsın! Şu elmasa bir delik aç ta başımı kurtarayım! demiş.
Usta, içeride çalışmakta olan çırağına seslenmiş!
Abdullah!
Buyur ustam!
Şunu del de getir!
Bâşüstüne ustam!
Elması alan çırak, içeri geçmiş, tık diye delmiş, geri getirmiş!
Ustam ne yaptın?
Bu elması ben de delemezdim, çünkü kıymetini biliyorum. Çırağım ise devamlı yaptığı bir işi yaptığını düşünerek, sıradan bir iş olarak gördü ve deldi getirdi! demiş.
Bu hikâyeden ne anlıyacağız Hocam?
Dikkat iyidir, ama aşırısı, titizlik derecesine varanı zararlı olabilir! İşinizi doğru dürüst yapmanıza mânî olabilir. Sık sık tekrarladığım bir kuralı tekrar hatırlayalım: İfrat da zararlıdır, tefrit de!
Ne demek Hocam?
“Olumlu yönde de, olumsuz yönde de aşırılıktan kaçınmak, mutedil olmak iyidir” demek oluyor arkadaşlar!
Biz bunu pratikte de sık görürüz! Doktor hastalarında çoğunlukla beklenmeyen problemler çıkar! Bu hikâye oradan aklıma geldi! Şükür ki Murtazâ Bey’de böyle bir sıkıntı olmamış!
Tedâvi olarak ne yapıyoruz Mikâil Bey?
Düşük doz radyoterapi planladık Hocam!
Çok güzel! O zaman hastamızı daha fazla tutmayalım, ayaktan tedâvisini tâkip edelim!
Murtazâ Bey, çok önemli bir hastalık değil ama gene de tedbirli olmakta fayda var. Tedâvimizi yapalım, 3 ay kadar sonra sizi bir daha görelim inşallah!
İnşallah Hocam, çok teşekkürler!
Geçmiş olsun!
Evet arkadaşlar, Kaposi sarkomunun önemi konusunda ne diyeceksiniz?
HİV’li hastalarda görülen bir malinitedir Hocam!
Âferin Şemsettin Bey! Etken mikroorganizma nedir?
Human herpes virüs 8’dir Hocam!
Âferin Ayşe Hanım! Herpes ne demek acabâ Bülent Bey?
“Grup hâlindeki”, “grup yapmış” gibi anlamları var Hocam!
Âferin! Kaç tip herpes virüs biliyoruz Mehmet Bey?
8 tip Hocam!
Âferin! Sırayla isimlerini ve sebep oldukları hastalıkları sayalım Zeynep Hanım!
HHV1 veya HSV1, labial herpes!
HHV2 veya HSV2, genital herpes!
HHV3 veya VZV, önce varisella, sonra zona!
HHV4 veya EBV, enfeksiyöz mononükleoz!
Âferin! EBV’nin etken olduğu başka bir dermatolojik tablo hatırlıyor musunuz Âhu Hanım?
HİV’li hastalarda oral kıllı lökoplaziye sebep olur Hocam!
Âferin! Herpes virüsleri saymaya devâm edelim!
HHV5 veya CMV’nin dermatolojik önemi fazla değildir!
HHV6, altıncı hastalığın etkeni!
HHV7, pitriyâzis rozea etkeni!
HHV8, Kaposi sarkomu etkeni!
Âferin! Son olarak sıra numarası ile adlandırılan 6 hastalığı da sayalım Nâdire Hanım!
Birinci hastalık, kızamık!
İkinci hastalık, kızıl!
Üçüncü hastalık, kızamıkçık!
Dördüncü hastalığı hatırlayamadım Hocam!
Ben söyleyim! Duke hastalığı! Dûk diye okunur!
Hiç duymadık Hocam!
Zâten varlığı tartışmalı bir hastalık, bu sıralama yapılırken tanımlanmış, muhtemelen viral bir ekzantemdi. Şu anda böyle bir hastalık yok! Devâm edelim!
Beşinci hastalık, eritema enfeksiyôzum!
Altıncı hastalık, rozeola infantum!
Teşekkürler arkadaşlar, iyi günler!
İyi günler Hocam!

Onaltıncı Vizit: Sifilus

Günaydın arkadaşlar! Nasıl geçti hafta sonunuz?
İyi geçti Hocam, tavsiyeleriniz doğrultusunda mutlu olmaya çalıştık!
Âferin! Son haftaya girdik hayırlısıyla! Bugün ne konuşacağımıza siz karar verin arkadaşlar!
Sifilizden hiç konuşmadık Hocam!
Konuşalım! Ama önce Zeynep Hanım’dan isminin anlamını bir öğrenelim!
Babasının kıymetlisi, mücevheri demekmiş Hocam!
Aynen öyle! Benim ilk torunumun adı da Zeynep. Dolayısıyla babasının olduğu gibi dedesinin de süsü anlamına geliyor! Evet babasının kıymetlisi, bir de akl-ı selim vardı!
Bozulmamış, temiz, iyiyi kötüden ayırma kâbiliyeti yüksek akıl anlamına geliyormuş Hocam!
Âferin, Allah hepimize böyle bir akıl nasîb etsin!
Amin!
Gelelim sifilize! Sifiliz’i Avrupa’ya kim hediye etmiş Bülent Bey?
Kim ettiyse hiç iyi etmemiş Hocam!
Öyle! Ama, sorumun cevâbını alamadım!
Kristof Kolomb Hocam!
Âferin İsmâil Bey! Peki, hastalığa sifiliz ismi nasıl verilmiş?
Sizden dinleyeceğiz gâlibâ Hocam!
1530’larda İtalyan şâir Fracastôro, “Sifilus, Sive Morbus Gallicus” adlı şiirinde, bu hastalığı taşıyan Sifilus adlı bir Fransız çobanı anlatıyor. Bu çobanın adı, hastalığın da adı olarak yerleşiyor.
Sifilizin dilimizdeki karşılığı nedir Âhu Hanım?
Firengidir Hocam!
Âferin! Firengi ne demek acabâ Şemsettin Bey?
Firenkler’den gelen, Fransızlar’dan bulaşan anlamına geliyor gâlibâ Hocam!
Âferin! Peki, sifiliz bize gerçekten Fransızlar’dan mı bulaştı Nâlan Hanım?
Adı öyle düşündürüyor Hocam?
Devamlı olarak tekrarladığım bir konuda ne kadar haklı olduğumu görüyorsunuz arkadaşlar! Doktor kısmısı, târihe, edebiyata ve halk bilimine biraz aşinâ olursa işi çok kolaylaşır. Mehtap Hanım’a soralım!
Florence Nigthingale kimdir Hemşirânım?
Hemşireliğin kurucusu olarak bilinen İngiliz râhibe ve hemşiredir Hocam!
Âferin! Osmanlı târihinde ki yeri hakkında bilginiz var mı?
Yok Hocam!
1850’lerde İngiltere, Kırım Harbi’nde, “düşmanımın düşmanı dostumdur” kâidesince, Ruslara karşı Osmanlı Devleti ile müttefik olarak savaşırken, Florans Naytingeyl de, hemşire olarak eğitilmiş hayat kadınları ile birlikte İngiliz Ordusu’nda bulunuyordu. Sifiliz, bu hayat kadınları tarafından askerlerimize bulaştırıldı, sonra da bütün memlekete yayıldı.
İngilizler’den bulaştığı halde niye firengi denmiş öyleyse Hocam?
Osmanlı, bütün Batı’yı Firengistan, bütün Batılılar’ı da Firenk olarak adlandırır arkadaşlar! Dolayısı ile Batı’dan geldiği için firengi olarak adı konmuş!
Sifiliz’in bir adı daha var Dursun Bey!
Hatırlayamadım Hocam!
“Ulkus durum” arkadaşlar, yani “sert şankır”! Bir de yumuşağı vardı Nâdire Hanım!
Ulkus molle Hocam!
Âferin! İki kelime daha karşımıza çıktı, ulkus ve şankır, ne dersiniz Nergiz Hanım?
Patolojik sebeplerle oluşan, dermisin tamâmını içine alan ve skar bırakarak iyileşen doku kaybına ulkus veya ülser, papiller dermisi etkileyen ve skar bırakmayan doku kaybına ise şankır denir Hocam!
Âferin Doktor Hanım, dört başı mâmur bir târif oldu!
Teşekkürler Hocam!
Mikâilciğim, bugün hangi hastamızdan başlıyoruz ziyarete?
Seher Hanım’dan başlayabiliriz Hocam!
Günaydın Seher Hanım, hayırlı sabahlar! Nasıl geçti hafta sonumuz?
Ağzım pek iyi değil Hocam, doğru dürüst bir şey yiyemiyorum!
Geçmiş olsun, inşallah biraz sabırla daha iyi olacaksınız! Mikâil Bey, hastamızın durumunu özetleyiverelim bizahmet!
Hemen Hocam! Seher Hanım, 32 yaşında, hemşire, Behçet tanısıyla tâkip ve tedâvi ediyoruz, gerek oral gerek genital, geniş ülserleri var! Göz tutulumu yok!
Kardiyovasküler veya nörolojik tutulum var mı?
Yok Hocam!
Güzel! Ne yapıyoruz Doktor Bey?
Orta doz sistemik steroid ve kolşisin alıyor, yara bakımı yapılıyor Hocam!
Teşekkürler Mikâilciğim! Evet arkadaşlar, Behçet Hastalığı’ndan kısaca bahsetmiştik ama, şimdi biraz daha genişçe konuşalım! Mücâhit bey, uluslararası tanı kriterlerini sayabilir miyiz?
Oral aftlar, genital ülserler, göz tutulumu, deri bulguları ve paterji pozitifliği Hocam!
Âferin! Hepsinin bir arada olması şart mıdır Nevzat Bey?
Aftlar artı iki bulgu yetiyor Hocam!
Âferin! Kaç çeşit aft biliyoruz Ayşe Hanım?
Minör, majör ve herpetiform aftlar var Hocam!
Âferin! Paterji testini nasıl yapıyoruz Şemsettin Bey?
Sol ön kolun iç yüzünde üç noktaya, ikişer santim aralarla, kalınca bir iğne batırıyoruz, işâretliyoruz, iki saat kadar su dokundurulmamasını söylüyoruz Hocam!
Âferin! Ne zaman ve nasıl değerlendiriyoruz Zeynep Hanım?
24 saat sonra, iğne batırılan yerlerde eritemli bir papül ve tepesinde küçük bir püstül oluşmasını bekliyoruz Hocam?
Sadece papül olursa?
Şüpheli reaksiyon diyoruz, 24 saat sonra bir kere daha bakıyoruz Hocam!
Aferin! Bu test ile neyi değerlendiriyoruz Mehmet Bey?
Nötrofil aktivasyonunu Hocam!
Âferin! Evet arkadaşlar, Behçet’i kısaca özetlemiş olduk. Tıp târihimizde önemli yeri olan iki tâne Behçet daha olduğunu biliyor musunuz?
Birisinden Tıp Bayramı’nı konuşurken bahsetmiştik gâlibâ, ama adını tam olarak hatırlayamadım Hocam!
Âferin Zeynep Hanım! Hekimbaşı Mustafa Behçet Efendi demek istediniz! Peki diğer Behçet?
Bilemedik Hocam!
Yakın târih bilgisi bu işlere yarar arkadaşlar! Dr. Behçet Uz, birkaç defâ İzmir Belediye Başkanlığı da yapmış, ilk sağlık bakanlarımızdandır. İzmir fuarının bânîsi olup çocuk hastalıkları uzmanıdır.
İzmir’de bu isimde bir hastâne olduğunu duymuştum Hocam!
Âferin Nâdire Hanım! Dr. Behçet Uz Çocuk Hastalıkları Hastânesi, ülkemizin önemli eğitim hastânelerinden birisidir.
Bânî ne demek Hocam?
Binâ eden, kuran, oluşturan anlamlarına gelir. “Bugün bu kadar yeter, yarına daha beter” diyelim. Hoşça kalın arkadaşlar!
İyi günler Hocam!

Onbeşinci Vizit: Acer Testi

Günaydın arkadaşlar! Nasılsınız dünden bugüne?
Teşekkürler Hocam, gâyet iyiyiz!
Âferin! Sizi hep böyle görmek isterim! Güzel düşünen güzel görür, güzel gören güzel yaşar, güzel yaşayan mutlu olur, mutlu olan etrâfını da mutlu eder!
Kim söylediyse güzel söylemiş Hocam!
Akl-ı selim insanlar söylemiş ve böyle yaşamaya gayret etmişler!
Bu durumda siz de akl-ı selim kişilerden mi oluyorsunuz Hocam?
Nereden çıkardınız?
Sizi hep mutlu ve güler yüzlü görüyoruz da Hocam!
Biz nerdeee akl-ı selim olmak nerde? Amma, ben ismi ile müsemmâ olmaya çalışan bir yapıya sâhibim!
Anlayamadık Hocam!
Adımı sorun bakayım!
Bildiğimiz bir şeyi niye soralım Mustafa Hocam?
Mustafa ne demek?
Siz söyleyince öğrenmiş olacağız Hocam!
Mustafa, Arapça “saf” kelimesinden geliyor arkadaşlar! Temiz, katışıksız, sâde, süzme, içi dışı bir, kötülüğe aklı ermez gibi anlamları var! Lisedeki edebiyat öğretmenimiz Zafer Soylu (yaşıyorsa hayırlı ömürler dilerim, vefât ettiyse Allah rahmet eylesin), “Mustafa, süzme bal gibi demektir” derdi. Dolayısıyla, adımın anlamına uygun bir hayat sürmem, yani ismim ile müsemmâ olmaya çalışmam, bana bu güzel ismi veren rahmetli babama karşı bir vefâ borcudur arkadaşlar!
Allah rahmet eylesin!
Âmin, giden bütün babalarımıza! Peki, soyadımı sorun bakalım!
Şenol’un ne demek olduğunu herhalde biliriz Hocam!
Adamın biri yeni bir araba almış! Direksiyona geçince başlıyormuş gülmeye! İnince normal! Arabaya binince tekrar başlıyor gülmeye! Sebeb-i hikmetini sormuşlar! Ne demiş?
Ne demiş Hocam?
Arabayı aldığım kişi, “arabanı güle güle kullan” demişti, ben de kullanma tarifesine uyarak arabamdan optimal performansı almayı bekliyorum, demiş.
Yâni Hocam!
Yânisi, ben de hayâtımı mümkün mertebe “şen” olarak sürdürmeyi ve hayattan en yüksek verimi almayı umuyorum arkadaşlar!
Polyannacılık değil mi bu Hocam?
Sağlıklı bir insan dakikada kaç nefes alıyor Zeynep Hanım?
20 civârında Hocam!
Öyle! Demek ki 20 civârında da nefes veriyor! Sağlıklı bir nefes almanın ve aldığı nefesi aynı rahatlıkla geri vermenin karşılığında ne ödüyoruz arkadaşlar?
Hiçbir şey!
Peki bizden bu sağlıklı nefeslere karşılık ne isteniyor?
Ne isteniyor Hocam?
Sadece bir teşekkür isteniyor, şükür isteniyor, mutluluğun yüzümüze yansıması isteniyor! Bu durumda bizim sâdece sağlıklı nefes karşılığında, dakikada 40 defâ, saatte 2400 defâ, günde 57.600 defâ mutlu olmamız, yâni mutluluktan uçmamız gerekiyor! Sâhip olduğumuz amma farkında olmadığımız diğer güzellikleri de bir düşünün arkadaşlar! Bu Polyannacılık ise, evet ben iyi bir Polyannacıyım!
Evet Mikâilciğim, nereden başlıyoruz?
Bayram Bey’den başlayabiliriz Hocam!
Günaydın Bayram Bey, hayırlı sabahlar, nasılsınız bakalım bu sabah?
İyiyim Hocam, teşekkür ederim!
Yaralarımız biraz kapandı mı?
Oldukça Hocam!
Mikâil Bey, Atilla Özcan Hocamızı saygı ile analım ve onun usûlü üzere, yarım saati geçmeyecek şekilde kısa bir özet alalım!
Hay hay Hocam! Bayram Bey, 37 yaşında berber, kondiloma aküminâta sebebiyle yatıyor. Kriyoterapi ve interferon tedâvileri yapıyoruz, lezyonlar oldukça azaldı!
Teşekkürler Mikâil Bey, ellerinize sağlık!
Evet Nevzat Bey! Kaç çeşit verrü biliyoruz?
Aklıma gelenler: Verrüka vulgâris, verrüka plantâris, verrüka filiformis Hocam!
Devâm edelim İsmâil Bey!
Verrüka plâna, verrüka anogenitâlis Hocam!
Âferin! Avanos’u bilir misiniz arkadaşlar?
Çanağı çömleği ile meşhur bir ilçenizdir Hocam!
Âferin! Ne demiş Everek’li Seyrânî?
Hiç duymadık Hocam!
“Kör de bilir Avanos’un yolunu
Testi bardak kırığından bellidir” demiş!
Güzel söylemiş Hocam da verrüden buraya niye geldik?
Avanoslular, “acer testinin suyu soğuk olur” derler!
Acer ne demek oluyor Hocam?
Tâze demek oluyor arkadaşlar!
Hâlâ mevzûya adapte olamadık Hocam!
Şimdi olacaksınız! Tâze testi gözenekli olur, içine konan suyu dışarı sızdırır, sızan sıvı buharlaşır, buharlaşan zemin serinler. Dolayısı ile tâze testi, içine konan suyu bir süre sonra birkaç derece soğutur, yâni bir nevi buzdolabı görevi görür. Aradan biraz zaman geçince, gözenekler kapanır, testi artık suyu soğutmaz olur.
Demek ki devamlı soğuk su içmek isteyen, beş altı ayda bir testiyi değiştirmeli Hocam!
Âferin! Bu anlattığım, sözün hakîki anlamı! Bir de mecâzî anlamı var arkadaşlar!
Onu da dinleyelim Hocam!
Bir işe yeni başlayan kişi heyecanlı olur, hevesli olur, idealist olur! Yapayım, çatayım, en iyisi ben olmalıyım havasındadır! Aradan bir süre geçince, etraftakilere bakar ki “tencere tava, herkes bir hava”. Sonunda, “âlemin enâyisi ben miyim” der, o da ortama uyar, “salla başını al maaşını” moduna geçer!
Ben de acer bir testi olarak, 1993’ün Mart ayında yardımcı doçent olarak göreve başladım. Hevesliyim, idealistim, en iyisini yapmak niyetindeyim! Derslere girmeden birkaç kitap karıştırıyorum, slaytlar hazırlıyorum, notlar alıyorum!
Gene böyle bir bahar günü, eski hastânedeyiz! Heyecanla derse girdim! Konu: Verrüler! Güzelce anlattım: sebebi, patolojisi, kliniği, tedâvisi… Sonunda, bu tedâvilerin yanında, halk arasında “ocak” denen yerlerde değişik yöntemlerin de uygulandığını, bâzen etkili olduklarını, bu tür tedâvileri Batı tıbbının da kabûl ettiğini, textbook’larda “suggestion” başlığı ile konunun işlendiğini anlattım!
Ne güzel yapmışsınız Hocam, ama bize bu tür tedâvi yöntemlerinden hiç bahsetmediniz!
“Sütten ağzı yanan, yoğurdu üfleyerek yer” denmiştir!
Hangi süt ağzınızı yaktı Hocam?
Verrü dersini anlattığımın ertesi günü, Malatya mahallî gazetelerinden birinin manşeti yaktı arkadaşlar!
Hayrola Hocam, ne gazetesi ne manşeti?
“Araştırma Hastânesine Yeni Gelen Cildiye Hocası, Siğilleri Üfürükçülere Gönderiyormuş” manşeti!
Ayıp etmişler Hocam!
Öyle oldu! Siz siz olun, aklınızın almadığı bir şeyi çalakalem reddetmeyin, halk hekimliği uygulamalarının da bâzen işe yarayabileceğini unutmayın!
İyi hafta sonları arkadaşlar! Güzelce dinlenmeyi ihmâl etmeyin!
Etmeyiz Hocam!
Ha! Zeynep Hanım, Pazartesi adınızın anlamını soracağım! Bir de akl-ı selîm’i!
Tamam Hocam! İyi günler!
İyi günler!
13 Mart 2014

Ondördüncü Vizit: Atenue

Günaydın arkadaşlar, hayırlı sabahlar! Nasıl gidiyor işler?
Teşekkürler Hocam! İyi gitmesini temennî ediyoruz!
Aferin! Niyet hayır, âkıbet hayır denmiştir!
Kim demiş Hocam?
Kars’lı var mıydı aramızda?
Yok Hocam!
Öyleyse ben söyleyeyim! Ebu’l Hasan Harakânî Hazretleri demiş! Evet Mikâilciğim, bugün ziyârete kimden başlayalım?
Hüseyin Bey’den başlayabiliriz Hocam!
Günaydın Hüseyin Bey, hayırlı sabahlar! Nasılsınız bakalım?
Teşekkürler Hocam, gâyet iyiyim!
Akıntılar nasıl?
Tamâmen kesildi Hocam, ellerinize sağlık!
Arkadaşlarımızın ellerine sağlık! Mikâil Bey, kısa özet ricâ ediyoruz!
Hemen Hocam! Hüseyin Bey, 47 yaşında çiftçi, skrofuloderma tanısı ile dörtlü antitüberkülo tedâvi alıyor. Çok iyi cevap verdi Hocam!
Teşekkürler Mikâil Bey! Ayşe Hanım, skrofuloderma nedir?
Tüberküloz basilinin yol açtığı kronik seyirli bir lenfadenittir Hocam!
Âferin! Peki hastalığın adını oluşturan “tüberkül” nedir acabâ?
Anatomiden “çıkıntı” olarak hatırlıyorum Hocam!
Doğru! Fakat biz onu kastetmiyoruz! Başka yorumu olan?
Yok! Öyleyse ben açıklayayım. Merkezi nekrotik olan papüle “tüberkül” diyoruz arkadaşlar. Hastalık, gerek akciğerde gerek diğer organlarda, nekrotik küçük kabarcıklara sebep olduğu için “tüberküloz” adını almıştır.
Evet arkadaşlar, içinizde köstebeği bilen var mı?
Olmaz mı Hocam, köylü çocuğuyuz!
Peki Mehmet Bey, Hüseyin Bey’in hastalığına halk arasında ne dendiğini söyleyebilir misin?
“Kössü” dendiğini duymuştum Hocam!
Âferin! Başka bir isimle daha bilinir, kim söyleyecek?
“Sıraca” da denir Hocam!
Âferin Şemsettin Bey! Niye kössü veya sıraca dendiğine dâir bir fikrin var mı?
Hastalık bir lenfadenit olup, bir zincirdeki lenf bezleri sırayla şiştiği ve direne oldukları için, köstebeğin taze toprakta oluşturduğu tepeciklere benzetilmesi sebebiyle olsa gerek Hocam!
Âferin, doğru düşünüyorsun! Ayrıca bizim oralarda pek sevilmeyen kişiler için, hakâret kâbilinden “sıracalı” sıfatı kullanılır!
Dursun Bey, Mikâil Âbiniz “dörtlü antitüberkülo” tedâvi dedi, ne kastetti acabâ?
İNH, rifampisin, etambutol ve adını hatırlayamadığım dördüncü bir ilaç Hocam!
Âferin! Arkadaşınızın eksiğini tamamlayalım arkadaşlar!
Pirazinamid Hocam!
Âferin Zeynep Hanım! Deri tüberkülozunun başka tiplerini sayalım!
Lupus vulgâris, verrüköz tüberküloz, tüberküloz apsesi, miliyer tüberküloz, orifisyal tüberküloz…
Âferin arkadaşlar! En sık görülen tip hangisidir Nâdire Hanım?
Lupus vulgâris Hocam!
Let’s see your English! What does “lupus” mean?
We don’t know Dear Sir!
Lupus means “wolf” dear friends!
Kurt mu Hocam?
Evet bildiğimiz kurt, bâzı yerlerde canavar da denir!
Bu durumda lupus vulgâris, “âdî kurt” mu oluyor Hocam?
“Kurt tarafından parçalanmış yüz görüntüsü” anlamına geliyor arkadaşlar! Tedâvisiz dönemlerde insanların yüzünde ciddî deformasyonlar yaptığı için bu benzetme yapılmış. Ne demişler?
Ne demişler Hocam?
“Sifiliz kemiği, tüberküloz kıkırdağı kemirir” demişler!
Kimler demiş Hocam!
Bu işin ustaları! Evet Ayşe Hanım, içinde lupus geçen başka hastalıklarımızı sayalım!
Sistemik lupus, diskoid lupus, lupus panniküliti, lupoid layşmanyâzis…
Âferin Doktor Hanım! Bu hastalıklarda da, vakt i zamânında benzer şekilde deformasyonlar oluyormuş ki bu isimlendirmeler yapılmış arkadaşlar! Aşılar ve antibiyotikler sâyesinde artık tüberküloza bağlı bu defektleri pek görmüyoruz.
Biraz da tüberküloz aşısından bahsederek bugünkü vizitimizi bitirelim arkadaşlar! Bu aşı nereye yapılır Mücâhit Bey?
Sol deltoid bölgeye?
Niye oraya yapılır?
Bu kişi aşılı mı aşısız mı diye merâk edenler, nerede arayacaklarını bilsinler diye Hocam!
Âferin! WHO da böyle düşünmüş zâten!
WHO da kim Hocam?
DSÖ evladım DSÖ! BCG’nin açılımını yapar mısın Bülent Bey?
Basillus! Evet?
Gerisini getiremedim Hocam!
Nâlan Hanım getirsin!
Calmette Guerin Hocam!
Âferin! BCG tam olarak nedir Dursun Bey?
Basillus Calmette Guerin olduğu zâten söylendi Hocam! Herhalde farklı bir şey kastettiniz!
Evet! Bildiğiniz gibi aşılar çeşit çeşittir: Toksoid, atenue, canlı… BCG bunlardan hangisidir diye sormuştum!
Bilemedik Hocam!
“Atenue mikobakteriyum bovis”tir arkadaşlar!
Buyur Hocam!!
Buyurayım! Of’lu Hoca’yı duydunuz mu?
İlk defâ duyuyoruz Hocam!
İsmâil Türüt de mi dinlemezsiniz?
Dinleriz Hocam!
İyi dinlemiyorsunuz demek ki! Şimdi iyi dinleyin! Of’lu Hoca, acemiliğinde bir köye imam durmuş. Abdesti, namazı, orucu az buçuk biliyormuş ama cenâze yıkamayı bilmiyormuş! Habire duâ ediyor, “Yarabbim, ne olur cenâze zuhûr etmeye” diye yalvarıyormuş! Ama, olmayacak duâ! Dede Korkut ne demiş?
Ne demiş Hocam?
Gidimli gelimli dünyâ, ölümlü kalımlı dünyâ! Gün olmuş bir cenâze zuhûr etmiş! Yıkanmak üzere câmiye getirmişler. Hocafendi, “Alın gasilhâneye” demiş, almışlar! “Koyun teneşire” demiş, koymuşlar! “Çıkın dışarıya” demiş, “Hocam, eski hocalar cenâze yıkarken biz yardım ederdik” demişler! “Olmaz! Cenâzenin yanında hocadan başkasının bulunması mekruhtur” deyip cemaati dışarı çıkarmış. Cenâzeyi alel usul yıkayıp kefenlemiş, götürüp gömmüşler! Bir böyle, iki böyle, üç böyle! Milleti almış bir merak! Acabâ bu hoca içeride cenâzelerimize ne yapıyor? Bunu öğrenmek için, köyün gençlerinden biri mahsustan ölmüş! “Hocafendi cenâzemiz var”! “Alın içeriye, koyun teneşire, çıkın dışarıya”!
Of’lu Hoca, almış eline suyu, lifi, sabunu, başlamış yavaş yavaş cenâzeyi yıkamaya! Cenâze de biraz sonra başlamış yavaş yavaş canlanmaya! Hoca bakmış cenâze diriliyor, basmış boğazına! Bildiğince yıkamış, kefenlemiş, dışarıya seslenmiş:
Bana bakın! Bir daha cenâzeyi iyice ölmeden, böyle “ala canlı” getirmeyin! İçeride öldürünceye kadar ne çektim!
Ala canlı ne demek Hocam?
Atenue evlâdım atenue!
Yârın görüşmek üzere iyi günler arkadaşlar!
Size de Hocam!

Onüçüncü Vizit: Mazmaza i İstinşak

Günaydın arkadaşlar! Bu sabah nasılsınız bakalım?
Teşekkürler Hocam, sâyenizde gâyet iyiyiz!
Sâye ne demek Nergiz Hanım?
Sâyenizde öğreneceğiz Hocam!
Gölge demek çocuklar, gölge! Evet Mikâilciğim, ekzemalı başka hastamız var mı?
Beşinci odada kıdemli hastalarımızdan Celal Bey var Hocam, prurigo nodülârisli!
Hadi ordan başlayalım!
Buyurun Hocam!
Günaydın Celal Bey, nasılsınız bakalım?
Kaşıntıdan uyuyamıyorum Hocam!
Haklısınız! Atopik dermatit grubunun en inatçı ve en kaşıntılı hastalığı budur arkadaşlar! Ne yapıyoruz Mikâilciğim?
Orta doz steroid, sedatif antistaminik, antidepresan, potent steroidli pomadla oklüzyon uyguluyoruz Hocam! Çok yavaş cevap veriyor!
Psikiyatri ne diyor?
AMATEM tedâvisi öneriyorlar Hocam!
Ona da Celal Bey taraftar görünmüyor! Biz tedâvimize UVB ve intralezyon steroid de ekleyelim Mikâil Bey!
Bâşüstüne Hocam!
Evet Şemsettin Bey, “prurigo” deyince ne anlıyoruz?
“Pruritus”un şiddetlisi oluyor gâlibâ Hocam!
Aynen öyle! Hangi kaşıntıya şiddetli diyoruz Ayşe Hanım?
Gece uyandıran kaşıntıdır Hocam!
Âferin! Başka?
Deride iz bırakan kaşıntıdır Hocam!
Âferin Mücâhit Bey! Başka?
Tırnakları cilâlı gibi gösteren kaşıntıdır Hocam!
Âferin Nâdire Hanım! Şiddetli kaşıntı ile seyreden hastalıklarımıza birkaç örnek verelim Nevzat Bey!
Atopik dermatit, ürtiker, liken plânus, skabies, dermatitis herpetiformis…
Âferin Doktor Bey! Atopik dermatit tanısında en çok kullanılan kriter sistemi hangisidir Âhu Hanım?
Hanifin-Rajka kriterleridir Hocam!
Âferin! Nelerdir bu kriterler?
Major ve minör kriterler var Hocam!
Major kriterleri bize İsmâil arkadaşımız saysın!
Dört tâne major kriter var Hocam!
Âferin! Bir?
Kaşıntı Hocam!
İki?
Tipik morfoloji ve yerleşim göstermesi Hocam!
Üç?
Bebeklikten başlayan, kronik ve tekrarlayan bir dermatit olması Hocam!
Dört?
Hatırlayamadım Hocam!
Sen hatırlayamadın ama bana rahmetli Nâim Hoca’yı hatırlattın!
Nâim Hoca kim Hocam?
Merhum, Erzurum’un mâruf sîmâlarından idi. Aslı berbermiş, sonra imam olmuş, emekli olunca da sarraflık yaparak hayâtını kazanmış. Sarraflık yaparken de fahrî imamlık ve vâizlik yapmaya devâm etmiş. Bir Cuma günü vaaz etmek üzere kürsüye çıkmış:
Ey cemaat-i möhterem! Bögün size guslün farzlarını anlatacağım!
Buyur Hocafendi!
Mâlum-u âlîleriniz, guslün farzı üçtür! Mazmaza i istinşâk, bir! Cemî bedeni yuyup pâk itmek, iki!
Üçüncüyü duyamadık Hocafendi!
Bir daha sayalım! Mazmaza i istinşâk, bir! Cemî bedeni yuyup pâk itmek, iki! Üçüncü neydi yav?
Biz ne bilelim Hocafendi?
Bilirsiniz, bilirsiniz, beni böyle ufak işlerle uğraştırmayın! deyip kürsüden inmiş.
Bunu bize niye anlattınız şimdi Hocam?
Önce Nâim Hoca’nın eksiğini düzeltelim! Aslında rahmetli üç şartı sayıyor, lâkin bir ve ikinci maddeleri birleştirip tek madde olarak saydığından, üçüncü maddeye sayacak bir şey kalmıyor! Mazmaza, bir! İstinşak, iki! Cemî bedeni yuyup pâk itmek, üç! şeklinde sayacağına, mazmaza i istinşak deyince üçüncü maddeye söz kalmamış oluyor.
Arkadaşınız iki maddeyi birleştirip tek maddede sayınca Nâim Hoca’nın hikâyesini hatırlatmış oldu!
Mazmaza, istinşak, cemî bedeni yuyup pâk itmek ne demek Hocam?
İlmihal bilgisi farz-ı ayındır arkadaşlar!
Buyur Hocam!!
Sosyal dersimiz bittiğine göre biraz da tıptan konuşalım arkadaşlar! Mikâil Âbiniz, “oklüzyon” yapıyoruz dedi, ne demek istedi acabâ Dursun Bey?
İngilizce’de “kapatma”, “tıkama” gibi anlamları var Hocam!
Doğru! Neyi, niye kapatıyoruz acabâ Zeynep Hanım?
Topikal ilaçların etkisini artırmak için, ilacı sürdükten sonra, streç gibi hava geçirmeyen bir örtü ile örtüp gece boyunca kapalı tutuyoruz Hocam!
Âferin Doktor Hanım! Etkiyi artırmak için, ilacın üstüne nemli bir gazlı bez konup ondan sonra naylonla sarılması daha uygundur. Buradaki mekanizma nedir Mücâhit Bey?
İnsensibıl buharlaşmanın deriye hapsedilmesiyle yumuşayan korneumdan ilacın daha fazla ve daha derinlere emilmesidir Hocam!
Âferin! Bir de “intralezyon” dedik, acabâ ne demek istedik Bülent Bey?
Lezyonun içine demek oluyor Hocam!
Doğru! Nasıl yapıyoruz Nergiz Hanım?
Fibrotik ve kistik lezyonların içine, uygun dilüsyonda sulandırılmış ilacı, ince bir iğne ile enjekte ediyoruz hocam!
Bu yolla en sık kullandığımız ilaçlar hangileridir Mehmet Bey?
Kortikosteroidler ve antibiyotikler Hocam!
Âferin! Etki mekanizmasını da Âhu Hanım söylesin!
Turnayı gözünden vurmaktır Hocam!
Âferin Doktor Hanım! Turnayı tam gözünden vurdun!
Sâyenizde Hocam, kimin öğrencisiyiz?
Övünmek gibi olmasın, bendenizin! Peki, pireyi gözünden vurmak nedir Şemsettin Bey?
Hiç duymadık Hocam!
Tabii duymazsınız! Siz bit-pire devrini görmediniz! Eskiden ortalık bitten pireden geçilmezdi. Çerçiler, pek çok şeyle birlikte bit-pire tozu da satarlardı. Bizim oraların meşhur çerçilerinden Kara Bâki, köylüye pire tozunu satmış, öbür gelişinde millette şikâyetin bini bir para! “Yav arkadaş, ilacın pirelere hiç fayda etmedi” diyen diyene! Bâki sormuş:
İlacı nasıl kullandınız?
Nasıl kullanacağız! Yatağa yorgana, öteye beriye serptik!
Öyle olur mu?
Nasıl olacaktı ya?
Pireyi yakalayacaksınız, parmaklarınızla göz kapaklarını açacaksınız, tam göz bebeğine bir çimdik toz atacaksınız! Ölmezse o zaman bana söyleyin, ilacı değiştireyim!
Târifeni sende bir deneyelim mi Bâki?
Ben pire miyim oğlum?
Bu metod %100 garantili Hocam!
Aynen bizim intralezyon gibi! İyi günler arkadaşlar, yârın görüşmek üzere!
İyi günler Hocam!

Onikinci Vizit: Soba niye taşın üstünde?

İyi günler arkadaşlar! Dünden bu tarafa nasılsınız bakalım?
Teşekkürler Hocam! İç güveyliğinden halliceyiz!
Hayrola gene ne oldu?
Bütün konular birbirine karıştı Hocam!
Denizler durulmaz dalgalanmadan denmiştir! Neleri çok karıştırıyorsunuz bakalım?
Ekzemalar çok karışık meselâ Hocam!
Çözeriz arkadaşlar! Ama önce son odamıza gidelim, nümüler dermatitli bir hastamız olacaktı, onu bir ziyâret edelim!
Buyurun Hocam!
Günaydın Vahap Bey, hayırlı sabahlar, bugün nasılsınız bakalım?
Hayırlı sabahlar Hocam, daha iyiceyim, kaşıntılar oldukça hafifledi!
Çok güzel! Mikâil Bey, hastamız hakkında kısa bilgi ricâ ediyoruz!
Tabii Hocam! Vahap Bey 58 yaşında esnaf, yaygın nümüler ekzema sebebiyle misâfirimiz. Düşük doz steroid, non-sedatif antistaminik, makrolid antibiyotik ve topikal steroid-antibakteriyel karışımı bir krem uyguluyoruz. Oldukça rahatladı Hocam!
Teşekkürler Mikâilciğim! Tedâvimizi on güne tamamlayalım!
Geçmiş olsun Vahap Bey, tedâviye devâm ediyoruz. Şekerimiz ne âlemde?
İyi gidiyor Hocam, 140 civârında seyrediyor!
Güzel! Evet arkadaşlar, “nümüler” dedik, ne demek istedik acabâ?
Biraz ipucu verebilir misiniz Hocam?
“Nümizmatik” desem!
Çıkaramadık Hocam!
Para koleksiyonculuğu demek!
Hâlâ bağlantıyı kuramadık Hocam!
“Mâdeni para şeklinde” anlamına geliyor arkadaşlar! Dikkat ettiyseniz hastamızın lezyonları yuvarlak odaklar şeklindeydi. Nümüler ekzema, atopik dermatitin özel bir formu olup süperantijenler tarafından oluşturulan bir hastalıktır.
Süpermen gibi antijenler de mi var Hocam?
Evet arkadaşlar! Ama önce antijeni bir tanımlayalım Dursun Bey!
Vücûda yabancı, düşük molekü ağırlığına ve immüniteyi uyarma özelliğine sâhip protein molekülleridir Hocam!
Âferin! Peki, antijenin süperi nasıl oluyor acaba Nâdire Hanım?
Hatırlayamadım Hocam!
Normal sunum ve aktivasyon zincirine tâbi olmayan, efektör hücreleri doğrudan uyaran, genellikle toksin yapısında moleküllerdir. Süperantijenlerin rol oynadığı hastalıklara örnekler verelim Ayşe Hanım!
Atopik dermatit, guttat psöriyâzis, kızıl, haşlanmış deri sendromu, toksik şok sendromu, TEN…
Aferin! Hastamıza niçin antibiyotik verdiğimizi anladık mı arkadaşlar?
Süperantijen üreten odakları temizlemek içindir Hocam!
Âferin! Evet arkadaşlar, gelelim çok karıştırdığınız ekzema mes’elesine! “Ek” anatomide ne ifâde eder Şemsettin Bey?
Dış taraf demek Hocam!
Örnek verelim!
Ektoderm, ektoparazit, ektropiyon, ektopik, ekzositoz…
Âferin! “Zein” de Latince de, kaynamak, fışkırmak, sulanmak gibi anlamlara geliyor. “Ek” ve “zein”i birleştirelim Âhu Hanım!
Derinin sulanması gibi bir anlam çıktı sanki Hocam!
Âferin! Cildimizin en önemli görevi, sarıp sarmaladığı insanı her türlü tehlikeden korumaktır arkadaşlar! Mikroplardan, kimyâsallardan, sıcaktan, soğuktan, radyasyondan, su kaybından, görünür görünmez, bildiğimiz bilmediğimiz her türlü tehlikeden! Ekzema, sanki epidermisin, içine giren yabancı maddeleri sulandırarak dilüe etme ve dışarı atma refleksidir. Aynı zamanda insana; “zararlı bir madde ile temâs ediyorsun, uzak dur” mesajı da veriyor!
Ekzemaların çoğunu sulantılı değil de kuru ve çatlak olarak görüyoruz Hocam!
Doğru! Verilen mesajı anlamayan insan, o madde ile temâsa devâm ettikçe, epidermis bu sefer kendisini, özellikle korneum tabakasını kalınlaştırarak o maddenin daha içerilere geçmesini engellemeye çalışıyor.
Çatlama nasıl oluyor Hocam?
Bildiğiniz gibi epidermiste damar yok arkadaşlar, dermisten difüzyonla besleniyor. Aşırı kalınlaşan korneum, yeterli su ulaşamayınca, susuz kalmış toprağın çatladığı gibi çatlıyor.
Ekzemaların, özellikle de atopik dermatitin immünolojisi de çok karışık ve anlaşılmaz gibi geliyor Hocam!
Öyle görünüyor! Acaba iş bu kadar karışık mı diye benim de tereddütlerim var!
Ne gibi Hocam?
Bir hikâye ile cevap vermeye çalışayım: Biri matematikçi, biri kimyâcı, biri de fizikçi üç bilim adamı ava çıkmışlar. Derken hava birdenbire bozmuş, tipiden göz gözü görmez olmuş. O hengâmede bir kulübeye kendilerini zor atmışlar. Sığındıkları evin sâhibi Ahmet Ağa, üç avcıyı bir odaya almış, odun sobasını parlattıktan sonra: “Siz ısınadurun, ben içeriden Allah ne verdiyse bir şeyler hazırlayayım” deyip dışarı çıkmış. Bizimkiler biraz ısınınca bilim adamlıkları depreşmiş. Bakmışlar ki, soba bir taşın üzerine kurulmuş. Hemen bilimsel açıklamalara girişmişler. Matematikçi: “Bu adam çok esaslı matematik biliyor. Sobanın optimal yanması için gerekli bütün hesaplamaları doğru bir şekilde yapmış, sinüsü, kosinüsü, tanjantı, kotanjantı ayarlamış ve sobayı taşın üzerine kurmuş” demiş. Kimyâcı: “Olur mu? Bu adam esaslı kimyâ biliyor. Optimal yanma için gerekli kimyâsal formülleri hesaplamış, hidrojen, oksijen, azot, karbondioksit oranlarını en uygun bulduğu pozisyona sobayı yerleştirmiş” yorumunu yapmış. Fizikçi aşağı kalır mı! “Yok arkadaşlar! Bu adam esaslı fizik biliyor. Enerjinin sakınımı kânununu, hava akım yönlerini, optimal yanma yüksekliğini hesaplamış, sobanın altına taşı yerleştirmiş” açılımını getirmiş. Biraz sonra Ahmet Ağa, elinde bir tepsi ile içeri girmiş ve “Buyurun, acıkmışsınızdır” demiş. Bilim adamları bir taraftan tepsidekileri temizlerlerken, bir taraftan da ev sâhibine sormuşlar: “Ahmet Ağa! Biz kendimizce bazı bilimsel yorumlar yaptık amma, bir de sana soralım! Sobayı niye taşın üstüne koydun?”. Ahmet Ağa bütün sâfiyetiyle: “Niye olacak Beyim! Boru yetmedi de!”demiş.
Şimdi arkadaşlar, eğri oturalım, doğru konuşalım!
Niye eğri oturuyoruz Hocam, belimiz ağrır sonra!
Haklısınız! O zaman doğru oturalım, doğru konuşalım! Ben tıp fakültesine 1973’te, yani 40 yıl önce başladım. O zamanlar Amerika’da allerjik hastalıkların insidansı %3’ler civârında idi. aradan geçen kırk yılda, immünoloji akıl almaz şekilde gelişti, bir sürü ilaç keşfedildi, çeşit çeşit anti allerjik malzemeler icâd edildi. Şu anda insidans kaç dersiniz?
%2 veya %1’ler dolayında olmalı Hocam!
Nerde o günler! %15’ler civârında geziyor arkadaşlar!
Hocam bu kadar bilgi ne işe yaradı öyleyse?
Ben bilmem immünologlar bilir!
Yârın görüşmek üzere iyi günler arkadaşlar1
İyi günler Hocam!

Onbirinci Vizit: Tüp Neresinden Sıkılır?

Günaydın arkadaşlar! Nasıl geçti hafta sonu tâtiliniz?
İyi geçti Hocam, ama kelimelerle aramızı bir türlü düzeltemedik!
Ne gibi?
Maserasyon, laserasyon, erozyon, liken, likenifikasyon, likenoid, lupus, lupoid, tüberkül, tüberküloid…
Âferin bak, ne güzel sayıyorsunuz! Durumumuza uygun atasözümüzü tekrarlayabilir miyiz Mehmet Bey?
Et tekrâr ı Hasan mıydı Hocam?
Yok Hüseyin’di! Benden defâlarca duyacak ve sonunda siz de öğreneceksiniz:
“Et tekrâr ü müstahsen, velev kâne yüz seksen”
Eveeet Mikâil Bey, nereden başlayalım?
İlk odadan başlayabiliriz Hocam!
Günaydın Şerîfe Hanım, hayırlı sabahlar!
Hayırlı sabahlar Hocam!
Nasıl geçti hafta sonunuz? Kaşıntılar ne durumda?
Geceleri uyutmuyor Hocam!
Hastamızın durumunu özetleyiverelim Mikâilciğim!
Şerîfe Hanım 45 yaşında ev hanımı, nörodermatit tanısıyla tâkibimiz altında. Sedatif antistaminik, topikal steroid ve UVB tedâvisi alıyor. Tedâviye biraz yavaş cevap veriyor Hocam!
Teşekkürler Mikâil Bey! Tedâvimize kısa süreli ve düşük doz steroid de ekleyelim! Psikiyatri ile de bir görüşelim!
Bâş üstüne Hocam!
Zeynep Hanım, hastamızın çekmecesinden ilaç tüpünü çıkarabilir misiniz?
Tabii ki Hocam!
Ne yazıyor üzerinde?
Kortikosteroidli pomad yazıyor Hocam!
Bu durumda hastamızın hastalığı hangi evrede oluyor Doktor Hanım?
Kronik evrede oluyor Hocam!
Âferin! Akut evrede olsa ne kullanacaktık Nevzat Bey?
Losyon veyâ pansuman kullanacaktık Hocam!
Âferin! Ya subakut evrede olsaydı Bülent Bey?
Krem kullanacaktık Hocam!
Aferin arkadaşlar! Zeynep Hanım, elinizdeki tüp boğazından mı sıkılmış, yoksa alt tarafından mı?
Boğazından sıkılmış Hocam!
Şaşırtıcı olmadı! Demek ki Şerîfe Hanım da toplumumuzun çoğunluğuna uygun davranmış.
Anlayamadık Hocam!
Anlatayım! Toplumumuzun yaklaşık olarak %85’’i diş mâcununu veya krem tüpünü boğazından sıkar arkadaşlar, ancak %15’i tertipli bir şekilde, alttan itibâren sıkarak kullanır.
Ne farkı var Hocam, sonunda her iki durumda da mâcun veya ilaç bitmeyecek mi?
Çok farkı var arkadaşlar! Tüpü boğazından sıkan kişi, diğer işlerinde de özensiz davranır, dağınık bir hayat sürer. Şerîfe Hanım’a soralım bakalım!
Sık sık ocakta yemek unutur musunuz Şerîfe Hanım?
Ara sıra olur Hocam!
Gözlüğünüzü sık sık kaybeder misiniz?
Ara sıra oluyor Hocam!
İğnenizi ipliğinizi kolayca bulur musunuz?
Biraz aradıktan sonra Hocam!
Örnekleri çoğaltabiliriz: Sokağa tükürenler, çekirdek kabuklarını yere atanlar, kola tenekelerini, su şişelerini, cips paketlerini, sakızlarını çevreye saçanlar, piknik yerlerini, sâhilleri çöplüğe çevirenler, trafiği çekilmez hâle getirenler, hep bu tüpü boğazından sıkan gruba dâhildir arkadaşlar. Demek ki neymiş, kendimizden başlayarak, bugünden itibâren tüpleri alt tarafından sıkmaya başlıyoruz! Şerîfe Hanım da, bundan sonra inşallah öyle yapacak!
İnşallah Hocam!
Bilin ki arkadaşlar, tüpü altından sıkanların oranı en az %51 olmadıkça, millet olarak huzur bulmamız ve rahat etmemiz ham bir hayalden ibarettir!
Gelelim nörodermatit’e! Bu kelimeden ne anlıyoruz Âhu Hanım?
Hastalıkları haftanın son vizitinde tartışıyorduk Hocam!
Şefliğin uluslararası kuralları her zaman ve mekanda geçerlidir Doktor Hanım!
Buyur Hocam!!
Kural 1: Şef dâimâ haklıdır!
Kural 2: Bâzen haksız olabilir!
Kural 3: İkinci maddenin vâkî olduğu durumlarda, birinci maddenin hükmü cârîdir!
Yâni Şef her zaman haklıdır diyorsunuz Hocam!
Ben demiyorum, kurallar diyor! Evet şefiniz koyduğu kuralı değiştirme yetkisine de sâhiptir! Ayşe Hanım, nörodermatit’te kalmıştık!
Atopik dermatit’in klasik yerleşime uymayan, dağınık lezyonlarla karakterize şeklidir Hocam!
Âferin! Hastalığa niye bu ad verilmiş İsmâil Bey?
Psikosomatik yönüne dikkat çekmek için olabilir Hocam!
Âferin! Şerîfe Hanım’a soralım bakalım, üzüntülü zamanlarında kaşıntıları artıyor muymuş?
Sorma hocam sorma! Beni hasta eden zâten o üzüntüler değil mi?
Hayrola?
Oğlana üzül, kıza üzül, çoluğa üzül, çocuğa üzül, böyle böyle hastalık sâhibi olduk Hocam!
Malatyalılar “çağa çoluk, davar doluk” derler, siz “çoluk çocuk” dediniz!
Ben Konyalı’yım Hocam, kızım üniversitenizde öğrenci, onun yanında kalıyorum!
Allah kolaylık versin! Evet Nâlan Hanım, çocuğu anladık, “çoluk” ne oluyor acaba?
Eşi oluyor herhalde Hocam!
Âferin! Çağa’ya ne diyeceksin?
Malatya dilinde çocuk oluyor Hocam, rahmetli babannem bize hep böyle derdi!
Peki davar nedir?
Küçükbaş hayvanlar Hocam!
Doluk da büyükbaşlar anlamına mı geliyor bu durumda?
Hayır Hocam! Davar için gerekli arpa, saman, kepek gibi yiyecekler anlamına geliyor, kâfiyeye uysun diye oraya eklenmiş!
Âferin Doktor Hanım! Peki “horanta” deyince aklımıza ne geliyor Mücâhit Bey?
Banazı’daki “Horata” pınarbaşı geliyor Hocam!
Tutturamadın! Şu örneği dinle bakalım!
“Yedi baş horanta yıkık hânede
Tüm kazancım bini bulmaz senede
Yüz pangunot helâl olsun gene de
Ben nereyiim, beş yüz nere tohdur bey”
Şiirden sonra Bülent Bey ne diyecek acabâ “horanta” konusunda?
Ev halkı anlamına geliyor Hocam!
Âferin! Tekil olarak “çoluk” anlamına da gelir! Bu şiirin şâirini de söyleyip bugünkü vizitimizi tamamlayalım arkadaşlar! Dursun Bey?
Hatırlayamadım Hocam!
“Hasan’a Mektuplar” desem!
Kim yazmış Hocam?
“Mektup yazdım Hasan’a
Ha Hasan’a ha sana!”
Abdurrâhim Karakoç Hocam!
Âferin Mücâhit Bey! Şiirin adını da söyleyelim!
“Tohdur Bey” Hocam!
Âferin! “Doktor Bey” isimli meşhur bir şiirimiz daha var! Okuyan oldu mu?
Biraz ipucu verseniz Hocam!
“İki leğen pilav bi yayık ayran
İster yağlı ossuun, isterse yavan,
Yanına keseyon beş kilo soğan
Yeyoon yeyon doyamayon doktor bey”
Bedirhan Gökçe’den dinlemiştim Hocam!
Âferin Âhu Hanım! Arkadaşlar, doktor kısmısı; biraz edebiyat, biraz târih, biraz da folklor bilirse, “tâbib-i hâzık” olması işten bile değildir.
Buyur Hocam!!
İyi günler arkadaşlar!
Size de hocam!

Onuncu Vizit: Selülit

Günaydın arkadaşlar! Hayırlısı ile bugün yolu yarılıyoruz, nasılsınız bakalım?
Çok iyiyiz Hocam! Sâyenizde ilim yolunda hızla ilerliyoruz! Siz nasılsınız?
Teşekkürler! Mikâil Bey, bugün akne fulminans’lı hastamızdan başlayalım!
Buyrun Hocam!
Günaydın Selimciğim! Bugün nasılsın bakalım?
Daha iyiyim Hocam, ama sırtım çok ağrıyor!
Geçmiş olsun! İnşallah o da geçecek! Mikâilciğim, hastamızın durumunu özetleyiverelim!
Tabii Hocam! Selim Bey 23 yaşında, üniversite öğrencisi, sizin de söylediğiniz gibi akne fulminans sebebiyle yatıyor. Sistemik antibiyotik ve steroid tedavisi alıyor. Günde iki defa antiseptik banyo yaptırıyoruz. Durumu yavaş da olsa iyiye doğru gidiyor.
Teşekkürler Mikâil Bey! Mehtap Hanım, banyoda ne kullanıyoruz?
Potasyum permanganat kullanıyoruz Hocam!
Toz mu tablet mi?
Küvete dört tablet atıyoruz Hocam!
Teşekkürler Hemşirânım!
Kültür sonuçları geldi mi Mikail Bey?
Üreme olmadı Hocam!
Eveet geleceğin âlimleri! Haftamızın bir özetini ve değerlendirmesini yapalım! Nergiz Hanım, bu hafta gördüğümüz hastalıkları sayabilir misiniz?
Tabii Hocam! Pemfigus vulgâris, MF, eritema nodôzum, selülit ve akne fulminans!
Âferin Doktor Hanım! Nâlan Hanım, sizden pemfigus hakkında bilgi alabilir miyiz?
Epidermis hücreleri arasındaki bağların kopması ve oluşan boşluklara sıvı dolması ile oluşan otoimmün bir hastalıktır Hocam!
Âferin! Peki “vulgâris” ne demek acabâ?
Sık sık duyuyoruz ama, anlamını hiç düşünmemiştim Hocam!
Âhu Hanım, başka vulgâris’li örnekler verebilir misiniz?
Akne vulgâris, verrüka vulgâris, psöriyâzis vulgâris, lupus vulgâris…
Âferin Doktor Hanım! “Vulgâris”, sık görülen, sıradan, basit, prototip gibi anlamlara geliyor arkadaşlar! Bir hastalığın adında vulgâris eki varsa, bilin ki o hastalığın vulgâris olmayan başka tipleri de vardır!
Peki Mücâhit Bey, galât-ı meşhur hastalığımız MF’i de siz tanımlayın bizahmet!
CD4 pozitif T hücrelerinin klonal proliferasyonu sonucu oluşan bir deri lenfômasıdır Hocam!
Âferin, kitap gibi bir târif oldu! Pekâlâ, CD neyin kısaltılmışıdır Doktor Bey?
Cell Determination Hocam!
Değildir! demek istedin haklı olarak. Nâdire Hanım ne diyor acabâ?
Cell Differentiation Hocam!
Yarısını tutturdunuz! Diğer yarısını da Şemsettin Bey tamamlasın!
Cluster of Differentiation Hocam!
Âferin Doktor Bey! Merak ve ince ayrıntılara dikkat, mesleğimizde önemlidir arkadaşlar!
Eveet, geldik eritema nodôzum’a! Onu da Ayşe Hanım açıklayabilir mi?
Daha önce bahsettiğimiz dört major klinik özelliği taşıyan septal bir pannikülit’tir Hocam!
Âferin! Hatırlarsanız Fıtnat Hanım’dan PPD ve paterji testi istemiştik. Sebebini İsmâil Bey açıklayabilir mi?
Eritema nodôzum, tüberküloz ile ilişkili olabileceği için PPD yapılır Hocam!
Âferin! Peki, paterji niye yapılır Zeynep Hanım?
Behçet Hastalığı için Hocam!
Âferin! Demek ki eritema nodôzum Behçet Hastalığı ile de ilişkili olabilirmiş. Peki, Bülent Bey de PPD’nin açılımını söylesin, konuyu tamamlayalım!
Pürifiye Protein Derivesi Hocam!
Âferin, bir bilişte tam isâbet!
Peki arkadaşlar! Remzi Bey’in selüliti ile Sedâ Sayan’ın selülitleri arasındaki farkı da bize Ayşe Hanım açıklasın!
Retiküler dermisin streptokoksik iltihâbına selülit denir Hocam!
Âferin! Hanımların korkulu rüyası olan selülit ne oluyor bu durumda?
Bilemedim Hocam!
Bilen bir adım öne çıksın!
Sizden ses çıkmadığına göre iş başa düştü! Hipodermisteki lobüller ve septalar arasındaki dengesizlik sonucu ortaya çıkan kozmetik bir problemdir arkadaşlar. Burada da selülit galât-ı meşhur olup doğru kelime “selüloid”tir!
Son olarak “akne”nin kelime anlamını söyleyelim ve sizi azâd edelim!
Sivilce değil mi Hocam?
Sivilce olmasına sivilce de, kelime anlamını kasdetmiştim! Haydi sizi yormayalım, “minik tepecik” anlamına geliyor arkadaşlar!
Fulminans ne oluyor Hocam?
Vulgâris olmayan aknelerden biri oluyor arkadaşlar! İyi günler, iyi tâtiller!
İyi tâtiller Hocam!